На днях на адрес Фонда культуры имени Мажита Гафури пришли две бандероли: в одной два экземпляра журнала "Эго", который издается в городе Битола (Македония, директор и главный редактор Симе Алушевски), в нем опубликованы под заголовком "Поэтический мост между Македонией и Башкортостаном" стихотворение Мажита Гафури "Первая любовь" в переводе на македонский язык Здравко Божиновски и стихотворение Панде Манойлова в честь Мажита Гафури "Как любить отчизну свою", а также комментарий. В другой бандероли красивая книга стихов Панде Манойлова на македонском и английском языках "Любовь моя, Битола". Большое спасибо за прекрасные подарки!
В письме Панде Манойлов пишет:
"Мојот скап другар професорот Здравко Божиновски препеа уште три прекрасни песни од великанот Мажит Гафуриј, кои за неколку месеци (до крајот на годината) ќе бидат, верувам, објавени во списанието за литература РАСТ (се печати два пати годишно) каде сум и уредник".
Мажит Гафури
Големиот класик на татарската и башкирската литература, просветител, мислител и прв Народен поет на Башкиртостан, Мажит Гафури, роден е во селото Зилим - Караново во 1880 год., се школувал во Троицк и Казан, а Уфа стана негов роден град во кој, по повод 120 годишнината од неговото творештво, од Владата на Башкирија беше отворен неговиот Меморијален дом – музеј. Литературно - меморијален дом – музеј на поетот е отворен и во селото Зилим - Караново.
Првпат пред македонската јавност го претставуваме овој голем поет кој живееше во преодот меѓу ХIХ и ХХ век (1880-1934), преку 4 песни избрани од неговиот богат поетски опус, препеани од руски на македонски јазик од Здравко Божиновски.
*****
Најмил мој крају, со крвта своја,
со целото срце те љубам јас :
тука пораснав, пуштив прв глас,
и живеам - тука е татковината моја!
*****
Првата љубов
(Первая любов)
Помниш, ноќ беше со Месечина?
Јас и ти сами седевме в градина;
а колку сакав да кажам смело:
„Те љубам, мила, со душа и тело!"
Но, гласот да ми излезе нејќе,
од страв ко ветер врел да ме жежна,
најпосле, кога се прибрав веќе,
раката твоја ја допрев, нежна.
Срамежливо ти ги милував јас
челото чудесно, косата твоја.
„Ангел мој!"- реков со тивок глас,
бессилно глава спуштајќи, своја.
Ти порумене, алова стана,
светлост ти блесна в очите јасни,
в усните како со крв бојосана,
а уште помили веѓите красни.
Ти се насмевна нежно и милно –
ги одгонетна мечтите мои!
„Чудесна вечер", воздивна силно-
со тоа ги откри чувствата свои.
И, тогаш, поздрав праќајќи студен,
нè осветли бледиот месечев зрак,
со песна слатка славејот буден
само нам поздрав ни прати драг.
Со насмев дрвјата и цветовите
ни пратија свои погледи нам,
сведоци тогаш станаа сите
на нашиот силен љубовен плам!
... До денес в душа ликот твој ми е,
и денес уште те гледам јасно,
да сум ти в нозе – желбата ми е,
исто ко тогаш во ноќта красна!
За таа ноќ сум во спомени сет,
не ќе го заборавам тој среќен час,
јас тогаш не бев во нашиот свет –
в градини рајски тогаш бев јас!
Судбина
(Судьба)
Кроток, без борба - на роб судено му е:
судбата твоја в небото напишана ти е!
Во парталосани алишта се нашите бедни,
и гладни и жедни...
Ние велиме : Судбина!
Сите напред одат, успешни се сите,
а ние – в опашка на другите...
Ние велиме : Судбина!
Несреќниот работник е беден и тажен
од јад и горчина...
Ние велиме : Судбина!
Таков е законот на судбата клета
што лажна е сета –
а ние велиме : Судбина!
Од устана на несломениот заточеник
(Из уст несломленного узника)
Под гнет слободната замолкна реч,
под гнет спуштениот ’рѓосува меч.
Место да страдаш во маки ко роб,
подобро убиен да лежиш во гроб.
В зандан ме држат под клуч затворен -
што избрав пат кон живот слободен.
Крвта ја подарив на народот мој –
Поубав подарок не ќе има тој!
За слободен, јас да дочекам, ден,
и живот би дал свој, гордо исправен.
Народот во пранги е, заборавен,
на најтешка судба јас сум осуден!
Но, никаде нема судба поубава
од таа да загинам за народот мој.
Верувам: кој живот за слобода дава –
над сите е љубен од вишниот Бог!
В Сибир главата моја стана седа.
И Москва и Казан далеку се двата.
Но солзите мои в бисери се редат,
од зборот мој силен за слободата.
После зборовите и делото иде,
тешко дело, ама со јуначки крај!
Тој што одбрал бој за слободен да биде-
бессмртен ќе стане за народот свој!
Има мигој кога тага ќе те скрши...
Колку си далечен крају роден, свет!
Со чекан синџирот ропски да се крши -
послатко е дури од птицата в лет!
Судбината ќе ја истрпиме ние,
мрачни сме и бедни – но робови не сме!
Добро е со судбата борба да се бие,
да бегаме срам е, место в бојот да сме!
ДA, TOA ЖИВОТОТ ПОМИНУВА МОЈ
(Да, это жизнь моя проходит)
Стојам до извор, над водите ладни...
В мисла сум сиот – никако да сфатам :
течат, исчезнуваат струите водни,
за вечно си одат – но, зошто е така?
Жуборат водите како да плачат,
се простуваат, чиниш, за стално,
илјадите години ништо не значат -
тие води веќе нема да се вратат!
Од бесповратот чувствата мачни
ме обзедоа, ко транс да ме фати,
гледав во струите водени, зрачни -
од солзи очите ми станаа матни.
Животот мој во минути, така,
слично на капките водени, скришни,
тече ко в пролет струјата јака
што тече од снегот в горите вишни.
Како да ги задржам солзите свои
гледајќи во струите што брзо течат?
Да, тоа минуваат деновите мои
и никогаш веќе не ќе се вратат!
Препев од руски и коментар
Здравко Божиновски
Предлагаем читателям нашего сайтан несколько стихотворений из книги Панде Манойлова "Любовь моя, Битола" в переводе на русский язык Здравко Божиновски.
1.Панде Манойлов, 2. Здравко Божиновски ПАНДЕ МАНОЙЛОВ (1948), Битола, Республика Македония
Поэт, прозаик, критик и журналист, член Союза писателей Македонии, автор многочисленных сборников поэзии, прозы, юмора и сатиры.
Его известное стихотворение „Палестина" переведено на арабский язык и напечатано в нескольких журналах и газетах во многих арабских странах.
Сборник „Полет во сне над Эйфеловой башней" (поезия) переведен на французкий язык.
Сборник поэзии „Битола, любовь моя" переведен на английский язык.
ПАНДЕ МАНОЙЛОВ
П Л О Д
Махая крльями
в пальмовых листях
возле оазы
в Газe,
одна птица
скорбила
по убитому плоду.
Раненый гранатой
бедуин,
перед тем как
отдать Богу душу,
только одно шепнул птице:
- Не плачь,
и это дитя Палестины!
САМОУБИЙСТВО
Каждый день
одно за другим,
как судьба
наблюдаю разлуки,
ссори,
выяснения,
бездомие...
Одно за другим,
од кошмара
до дурного сна,
oдно за другим
как наяву
я теряю
отчизну...
Я натягиваю
поэтическую
стрелу:
в самообвинении
покончить жизнь
пока Македония
жива!
БЕЛОЕ ЗНАМЯ
Я никогда
не поднял
белое знамя -
ни в пустом пределе,
ни сред бури,
ни перед бездною!
Я никогда
не поднял
белое знамя-
ни перед направленным
револьвером,
ни перед поднятой саблей,
ни перед многочисленными
палачами!
Я никогда
не поднял
белое знамя-
ни перед словом-стрелой,
ни перед словом-пулей,
ни перед отравленной мыслью!
Я никогда
не поднял
белое знамя!
Но не знаю что сделал бы
перед ножом
забитым мне в спину
найблизким..!
ЛУНА С ВУАЛЬЮ
Сегодня, вечером,
молодую Луну
Бог вуалью покрыл
чтобы не увиделась с Солнцем
зашедшим за холм.
-Сгорела жизнь,
сгорели года! -
сказал старик
и закурил трубку
с табаком.
По морщинам на лбу
текла
кровь моладости,
как когда-то
текло влечение!
(перевод на русский язык Здравко Божиновски)
|
